Diaspora Nedir?

Eski Yunan’da diaspora kavramı, bir anakentten çıkarak dünyanın çeşitli yerlerine koloniler kuran halk anlamına geliyor. Daha sonraki dönemde sözcüğün en yaygın kullanım konusu, MÖ 586’daki Babil Esareti’nden sonra Yahudi kavminin tüm dünyaya yayılmasıyla birlikte ortaya çıktı. Tevrat’ın Yunanca çevirisinde geçen “dünyanın tüm ülkelerine darmadağın olacaksınız” ayeti muhtemelen bu sözcüğün ikinci anlamının ana kaynağı olarak gösterilebilir.
Diaspora, herhangi bir ulusun yurdundan, sömürü, işgal, işkence nedenlerinden dolayı ayrılarak veya ekonomik nedenlerden bağlantılı olarak ayrılmak zorunda kalarak; yabancı topraklara yerleşmesidir. Diaspora dağılmış halkların, dağılmış olarak yaşayan topluluklarını ifade ediyor. Diasporada, bir topluluğun diaspora olarak nitelendirebilmesi için geri dönülmesi mümkün olmayan bir anayurt hayaline sahip olması gerektiren günümüzde bu felsefeden uzak olan topluluklar kendilerini diaspora olarak görürler. En çok duyduğumuz diaspora örneği Ermenilere aittir. Hatta bu kavramı söylediğimiz zaman sadece Ermeniler aklımıza gelir. Oysaki bu kavram sadece Ermenilerle alakalı değildir. Sizlere diasporası olan milletleri sayacağım
Gelin dünya genelinde herkesin bildiği en büyük diasporalara göz atalım...

1. Ermeni Diasporası Nedir?
Ülkemizde sık sık duyduğumuz Ermeni diasporası Ermenistan, Türkiye ve İran dışında, Ermenilerin yaşadıkları diğer ülkelerde kendilerine vermiş oldukları isimdir.

Ermeni Diasporası Hangi Ülkelerde Var?
Rusya
ABD
Fransa
Türkiye ve İran’da yaşayan Ermeniler kendilerini diaspora olarak görmemektedirler.

2. Yahudi Diasporası Nedir?
Yehuda Krallığı ve Roma Yahudiyesi’nden sürgüne gönderilen, ayrıca İsrail dışında yaşayan Yahudilere denir. Modern İbranice’de dağınık anlamına gelen bu kavram, Alman Asıllı Amerikan akademisyeni Simon Rawidowicz tarafından 1930’larda kullanılmaya başlandı. Diasporanın başlangıcının, Tevrat’ta da anlatıldığı üzere, Yehuda Krallığı’nın fethedilişi, Süleyman Mabedi’nin yıkılışı (MÖ 586) ve nüfusun kovulduğu zaman MÖ 6 yy olduğu kabul edilir. Yahudilerin kovulması, köle olarak kullanıldıktan sonra kaçışları sonrası Yahudi diasporasında artış yaşandı. 1948’de İsrail Devleti’nin kurulmasıyla birlikte “ Yahudi diasporası” terimi İsrail dışında yaşayan Yahudileri tarifi etmek için kullanılmaya başlandı. Günümüzdeki Yahudi diasporasının olduğu yerler: ABD, Rusya, Fransa, Kanada, Birleşik Krallıklar, Almanya’dır.

3. Türk Diasporası Nedir?
Türk diasporası, yurt dışında yaşayan Türkleri ve Türkiye’den eski Türk topraklarından dışarı göç etmiş Türkler'in dünyadaki tahmini nüfusu anlatmak için kullanan terimdir. Türkiye dışında yaşayan Türkler'i üç grupta inceleyebiliriz.

Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra sınırlar dışında kalan Türk azınlıklar,

Orta Asya’dan Anadolu’ya gelmeyenler ( eski SSBC içerisinde kalanlar)

Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra diğer ülkelere göç edenler.

4. Kıbrıs Türkleri Diasporası
Kıbrıs Türkleri veya Kıbrıslı Türkler, Kıbrıs adasında yaşayan Türkler'in Osmanlı İmparatorluğu’nun 1571 yılındaki Kıbrıs adasını ele geçirdikten sonra Anadolu’da bulunan Türkler Kıbrıs adasına göç etmiştir. 1974 yılında Türk Silahlı Kuvvetlerinin adaya müdahale etmesinden sonra adanın ikiye bölünmesiyle birlikte çoğunluğunun KKTC’de yaşamını sürdüren kesimlere verilen isimdir. Burada yaşayanların Türkiye Türklerinden pek farkı yoktur.

5. Azeri Diasporası Nedir?
Azerbaycan Diasporası, Azerbaycan ve İran Azerbaycan’ı dışında yaşayan ve kendisini bu adla değerlendiren Azerilere verilen genel addır. Azerbeycan dışında 3-4 milyon Azerbaycanlının yaşadığı iddia edilmektedir ama tam olarak kesin bilgi yoktur. Azerbaycanlıların en yoğun olduğu ülkeler: Rusya, ABD, Ukrayna, Kazakistan, Almanya ve Fransadır.

6. Adige/ Batı Çerkesleri Diasporası
Çerkeslerin bir kolu olan ve Rusya Federasyonu’na bağlı olan Adigey Cumhuriyeti ile Krasnodar Krayı ile Çerkes Sürgünü’nde Çarlık Rusyası döneminde Kafkasya’dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına tehcir ettirilen ve bugün Türkiye, Ürdün, Suriye ve İsrail gibi ülkelerde yaşayan Kuzey Kafkas halkı, Adigey Cumhuriyeti’nin %24’ünü oluşturuyor.