Deprem ve Yardım kampanyaları

Elazığ'a nasıl yardım yapabilirsiniz? Deprem esnasında ve sonrasında neler yapmalısınız? Deprem çantanızda neler bulunmalı?
Türkiye, Elazığ'da gerçekleşen depremin üzüntüsünü yaşıyor.

Merkez üssü Elazığ'ın Sivrice ilçesi olan 6,8 büyüklüğündeki sarsıntı ülkemizi bir kez daha deprem gerçeğiyle yüzleştirdi.

Depremzedeler için neler yapılabilir? Nasıl bağış yapılır, nasıl yardım malzemesi gönderilir?
Türk Kızılay'ın deprem bölgesindeki çalışmalarına destek olmak için DEPREM yazıp 2868'e SMS gönderebilirsiniz.
Türkiye Afet Müdahale Planı gereğince kamu ve sivil toplum kuruluşlarının yapacakları yardımlar AFAD'ın koordinasyonu dahilinde yürütülüyor. T.C. Cumhurbaşkanlığı, deprem bölgesine yardım göndermek isteyen vatandaşların bunu 0312 258 23 23 numaralı telefonu arayarak gerçekleştirmelerini talep ediyor.

Depremzedelere yapılacak yardımlar, afet bölgesinde çalışan birimlere destek olmak için yapılabilecek bağışlar konusunda T.C. Cumhurbaşkanlığı, Türk Kızılay ve AFAD'ın sosyal medya hesaplarındaki anlık güncellemeleri takip edebilirsiniz.

Türk Kızılay'ın geçtiği son bilgiye göre bölgede kan ihtiyacı bulunmuyor. Vatandaşların böyle bir durumda, her ne kadar iyi niyetle de olsa, kan bağışı için kan merkezlerine akın etmesi çalışmaları güçleştirebiliyor. Kan bağışı için de yukarıda bahsi geçen resmi hesapları takip edebilir, ihtiyaç olması durumunda bağışınızı gerçekleştirebilirsiniz.

Sporseverler de takip ettikleri kulüplerin sosyal medya hesapları aracılığıyla yardım çabalarına katkıda bulunabilirler. Şu ana dek birçok kulüp maç gelirlerinin depremzedelere bağışı ya da yardım malzemelerinin maç esnasında toplanması başta olmak üzere aksiyon almış durumda.

Deprem sırasında neler yapılmalı?
Arama Kurtarma Derneği (AKUT) Deprem Eğitimi El Kitabı'nda deprem esnasında yapılması gerekenleri şu şekilde sıralıyor:

"Deprem sırasında yapmamız gereken ilk şey olabildiğince sakin kalmak, diğerlerinin de sakin kalmalarına yardımcı olmak, kesinlikle panik yapmamaktır. Deprem öncesinde yapılacak tatbikatlar ve çalışmalar sakin kalmamızı, aynı zamanda hızlı ve doğru kararlar vermemizi sağlayacaktır.

Bir diğer yaklaşım ise; depreme nerede yakalanıldıysa "orada" (içerideyse içerde, dışarıdaysa dışarıda gibi) hızla doğru davranışları uygulamaktır.

Depremle ilgili genel davranış biçimini "Yat/Çök - Korun/Kapan - Tutun" hareketi oluşturur.

Yat/Çök: Küçük depremlerden farklı olarak, büyük bir deprem sırasında ayakta kalmak mümkün değildir. Bireylerin ayakta kalmaya çalışırken, hızlı salınım hareketleri nedeniyle

çeşitli yönlere savrulması ve alınacak darbelerle yaralanmaları oldukça yüksek bir olasılıktır. Deprem hareketi sırasında yere yatılmış ya da çökülmüş olması halinde savrulma azalmaktadır. Bu nedenle bireylerin deprem olduğunu anladıkları zaman hızla emniyetli bir yerde "yatmaları" ya da "çökmeleri" önerilmektedir.

Yat: Yere yüzüstü yatma, ya da yan yatarak bacakları karına çekme (cenin) şeklindedir.

Çök: Özellikle masa altı gibi yerlerin tercih edildiği hallerde uygulanır. İki diz üzerine çökülerek vücut öne eğilir.

Korun/Kapan: Deprem sırasında çevremizden üzerimize düşecek ya da devrilecek cisimlere karşı kendimizi koruma durumunu ifade eder.

Korun: Özellikle baş bölgesinin korunması birinci önceliktir, yastık ya da başka bir cisimle başı 'korumak' gibi.

Kapan: Başımızı kollarımızın arasına alarak 'kapanmak'.

Tutun: Deprem sırasında salınan koltuk ve oturma grubu gibi ağır ve büyük cisimlere tutunarak onlarla beraber sallanabilir ve sizi ezmelerine engel olursunuz."

Deprem sonrasında neler yapılmalı?
AKUT'un hazırladığı rehberde deprem sonrasında yapılması gerekenler şöyle sıralanmakta:

- Sakin olun ve diğerlerinin de sakin olmasına yardımcı olun.

- Önce kendinizde, daha sonra yakınlarınızdaki diğer kişilerde (evinizdeyseniz aileniz, işyerinde iş arkadaşları vb.) herhangi bir yaralanma olup olmadığını kontrol edin.

- Yaralanma tespit etmeniz halinde hemen ilk yardım uygulayın. Bulunduğu yerde daha fazla yara alma ihtimali ya da yaşamsal tehdit altında bulunmuyorsa, ağır yaralı birini hareket ettirmeye çalışmayın. Bilinç kaybı olan birinin taşınması söz konusu olursa, ilk yardım eğitimlerinde öğretildiği gibi boyun ve sırtı sabitleyerek yardım isteyin.

- Eğer dökülmüşse kezzap, çamaşır suyu, tiner, yakıt ya da diğer yanıcı sıvıları temizleyin. Özellikle havalandırmanın zayıf olduğu ortamlarda, bu tür maddelerin buharından gelen bir koku alırsanız, dışarı çıkarken kapı ve pencereleri havalandırma amacıyla açarak binayı hemen tahliye edin.

- Yangın olup olmadığını kontrol edin. Eğer küçük yangınla mücadele etmek konusunda bilgili ve de gerekli malzemelere sahipseniz, müdahale edin; aksi takdirde herkesi de dışarı çıkararak acil durum setinizi alıp binayı tahliye edin. Tahliye sırasında geçtiğiniz tüm kapıları kapatın.

- Deprem sırası/ sonrasında elektrikler kesildiyse, kimyasal ışık çubukları, el feneri ışıldak gibi malzemeler kullanın. Olası bir gaz kaçağı ihtimaline karşı kapalı yerlerde kesinlikle çakmak, kibrit kullanmayın.

- Düşmüş ya da dökülmüş sıva, moloz ve cam parçalarının bulunabileceği tüm yerlerde sağlam tabanlı ayakkabı veya terlik giyerek yaralanma olasılığınızı azaltın.

- Artçı depremlere hazır olun. Artçı sarsıntılar, genellikle ana deprem kadar büyük olmamakla beraber, ana depremin zayıflattığı yapılara zarar verebilecek kadar güçlü olabilir.

- Binada yapısal bir hasar olup olmadığını kontrol edin. Eğer yapısal bir hasar tespit ederseniz ya da herhangi bir şekilde binada emniyetsiz bir durum fark ederseniz, inşaat mühendisi vb. bir yetkilinin görüşünü almadan geri girmeyin.

- Bacanızda bir hasar olup olmadığını tespit etmek için bina dışından gözle kontrol edin. Hasarlıysa yetkili bir kişiye kontrol ettirmeden soba, şömine gibi yerlerde ateş yakmayın.

- Tüm tesisat ve donatıları gözle kontrol ederek herhangi bir hasar olup olmadığını tespit etmeye çalışın.

- Gaz kokusu almanız ya da bir "tıslama", "üfleme" sesi duymanız halinde;

- Doğal gaz için pencere açın, binayı terk edin ve dışarıdaki gaz vanasını kapatın.

- Mutfak tüpü (LPG) için dedantörden gazı kesin, balkon ve pencere açın, binayı terk edin. Ortak yerleşim yeri olan apartman gibi bir ortamı terk etme halinde, tehlikeyi diğer kişilere de duyurun. Acilen gaz kokusunu ilgili kuruma bildirin ve kesinlikle binaya geri girmeyin. Unutmayın; gaz vanasını kapattıysanız, yalnızca ilgili kurumunun yetkilisi tarafından yeniden açılmalıdır.

- Elektrik sisteminde bir hasar olduğu biliniyor ya da şüpheleniliyorsa akım, ana şalterden (sigorta) kapatılmalıdır.

- Elektriği kapatmadan önce gaz vanasını kapatın.

- Bina içindeki su borularında herhangi bir hasar oluşması durumunda ana su vanasını kapatın.

- Atık su borularında herhangi bir hasar olup olmadığını kontrol etmeden tuvalet sifonunu çekmeyin.

- Eğer kapalı dolapları açmanız gerekiyorsa dikkatli açın. İçindeki cisimlerin raflardan kayarak düşebileceğini unutmayın.

- Yalnızca çok acil durumlarla ilgili telefon edin.

- Afetle ilgili bilgi almak için radyo dinleyin.

- Trafik akışı olan sokaklardan uzak durun. Dışarı gidilmesi durumunda, hasarlı binalara, devrilen cisimlere, devrilmiş elektrik direk ve tellerine, hasarlı duvarlara, köprü, üst ve alt geçitlerine dikkat edin.

- Acil durum müdahale ekipleri tarafından özellikle yardım istenmemesi halinde hasarlı yerlerden uzak durun.

- Sahil bölgesinde yaşanıyor olması halinde, depremden sonra daha iç kesimlere gitmek ve irtifa kazanmak olası bir Tsunami olasılığına karşı korunma sağlayacaktır. Her ne kadar okyanus kıyısında bulunmasak da, ülkemizin üç tarafı denizlerle çevrilidir ve bir iç denizimiz (Marmara) bulunmaktadır. Bu denizler de çok büyük olmasalar dahi Tsunami yaratabilirler.

- Yetkililerden gelecek tahliye talimatlarına uyun.

- Enkaz altında kalmanız halinde:

- Sakin kalmaya çalışın.

- Kibrit/ çakmak yakmayın.

- Gereksiz toz kaldıracak hareketlerde bulunmayın.

- Ağzınızı bir mendil ya da giysi parçasıyla örtün.

- Enkaz altındaki diğerleri ile irtibat kurmaya çalışın.

- Önce dışarı seslenin. Eğer dışarıdakiler sizi duymuyorsa bağırmakta ısrar etmeyin, bir boru ya da duvara taş ya da metalle vurarak dışarıdakilerin sizi bulabilmesini sağlayın. Son çare olarak bağırın. Sürekli bağırmak sizi tüketebilir, yüksek ve tehlikeli miktarlarda toz yutmanıza sebep olabilir.

Deprem çantasında neler olmalı?
Depremle ilgili alınması gereken temel aksiyonlardan biri de deprem çantası hazırlamak.

AFAD'a göre bir deprem çantasında aşağıdaki malzemeler yer almalı:

Gıda

- Yüksek kalorili, vitamin ve karbonhidrat içeren, su kaybını önleyen ve dayanıklı (çabuk bozulmayan) gıdalar (Konserve, kuru meyveler, tahin-pekmez, meyve suyu, vb.)

- Su

Önemli belge fotokopileri

- Kimlik kartları (nüfus cüzdanı, ehliyet vb.)

- Tapu, sigorta, ruhsat belgeleri

- Zorunlu Deprem Poliçesi

- Diplomalar

- Pasaport, banka cüzdanı vb.

- Diğer (evcil hayvan sağlık karnesi, vb.)

Giyecekler:

- İç çamaşırı

- Çorap

- Yağmurluk

- İklime uygun giysiler

Hijyen malzemeler

- Sabun ve Dezenfektanlar

- Diş fırçası ve macunu

- Islak mendil

- Tuvalet kâğıdı

- Hijyenik ped

Diğer malzemeler

- İlk yardım çantası

- Uyku tulumu veya battaniye
- Çakı, düdük, küçük makas

- Kâğıt, kalem

- Pilli radyo, el feneri ve yedek piller (dayanıklı/uzun ömürlü pil seçilmeli)